“SDO o LAND DISTRIBUTION? Pipirma
po kayo kung ano ho ang gusto ninyo. Kung yung SDO ibigsabihin tuloy po kayo sa
trabaho at may pera, pwede rin hong piliin ninyo ang LUPA (land distribution).”
Ganito kasimple ang
paliwanagan sa naganap na ‘referendum’ sa club house ng Las Haciendas de
Luisita isang lingo bago ganapin ang naitakdang oral argument hinggil sa kaso
ng Hacienda Luisita. Walang detalye. Walang masinsing paliwanagan. Walang
maiging konsultasyon. Basta idinaos. Ayon pa nga sa ilang residente at magsasaka
ng hasyeda, napilitan silang sumali sa ‘referumdum’ dahil sa mga naririnig
nilang usapan na ‘wala silang matatanggap na pera’ kung hindi boboto. Ito ang
mensaheng kumalat sa buong lugar noong nakaraang lingo. Laganap din ang
matinding pananakot at panghaharas ng mga militar sa mga residente ng hasyenda.
Hakot doon. Hakot dito. Lahat kailangang bumoto. Pero hindi rin maikukubli ang
katotohanang ang iba ay bumoto dahil sa pag-aakalang ito na ang kasagutan sa
kanilang matagal ng laban para sa hasyenda. Nang hindi naiisip (dahil na rin sa
walang nagpaliwanag at dahil sa pagiging biglaan nito) na ito ay isa namang
tipo ng panlilinlang sa kanila. Nakakadismaya.
